U prvom – teorijskom delu kursa prolazi se kroz najvažnija konta klase 9 i daju se objašnjenja šta se i u kojim situacijama na tim kontima knjiži. Objašnjava se i obaveza knjiženja poslovnih promena proizvodnih preduzeća kroz klasu 9 i daje se zakonska podloga pomenute obaveze.

U drugom delu kursa se kroz praktične primere prikazuje celokupan tok materijalnih dobara (materijala, nedovršene proizvodnje (ili proizvodnje u toku) i gotovih proizvoda) kroz proizvodno preduzeće i knjiženje svih poslovnih promena koje se u tom toku javljaju kroz finansijsko i pogonsko knjigovodstvo (klasu 9). Poslovne promene koje se javljaju tokom procesa proizvodnje koje su objašnjenje i proknjižene u drugom – praktičnom delu kursa su :

1. formiranje početnog stanja u finansijskom knjigovodstvu

2. preuzimanje početnog stanja iz finansijskog u pogonsko knjigovodstvo

3. nabavka materijala od domaćeg i inostranog dobavljača i ulaz nabavljenog materijala u magacin repromaterijala

3.1. račun domaćeg dobavljača
3.2. račun inostranog dobavljača
3.3. racun carine
3.4. racun speditera
3.5. racun domaceg prevoznika
3.6. tretman zavisnih troškova nabavke
3.7. formiranje kalkulacije nabavljenog repromaterijala
3.8. knjiženje formirane kalkulacije u knjige

3.8.1. KEPU magacina repromaterijala
3.8.2. KPR-NDU
3.8.3. KUF
3.8.4. Dnevnik i glavnu knjigu finansijskog i pogonskog knjigovodstva

4. prodaja dela nabavljenog repromaterijala kupcu- prodaja uz dobitak i prodaja uz gubitak

4.1. formiranje prodajne cene sa obračuntim PDV - formiranje izlazne kalkulacije
4.2. knjiženje izlazne kalkulacije u knjige

4.2.1. KEPU magacina repromaterijala
4.2.2. KIR
4.2.3. KIF
4.2.4. Dnevnik i glavnu knjigu finansijskog i pogonskog knjigovodstva

5. slanje dela nabavljenog materijala na doradu

5.1. formiranje otpremnice materijala
5.2. knjizenje otpremnice u :

5.2.1. KEPU knjigu magacina repromaterijala
5.2.2. Dnevnik i glavnu knjigu pogonskog knjigovodstva

6. prijem materijala sa dorade

6.1. prijem računa dobavljača (koji je izvršio doradu)
6.2. knjiženje prijema materijala u knjige

6.2.1. KEPU magacina materijala
6.2.2. KIR
6.2.3. KIF
6.2.4. Dnevnik i glavnu knjigu finansijskog i pogonskog knjigovodstva

7. knjiženje primarnih troškova (troškova zarada, amortizacije, električne energije,održavanja, proizvodnih i neproizvodnih usluga u finansijskom knjigovodstvu na računima grupa 51, 52, 53, 54, 55

8. preuzimanje proknjiženih primarnih troškova (grzpe 51, 52, 53, 54 i 55) iz finansijskog u pogonsko knjigovdstvo i njihova alokacija na mesta troškova – obračun ukupnih primarnih troškova mesta troškova

9. izdavanje materijala (materijala za izradu, kancelarijskog materijala, goriva i maziva) iz magacina materijala u proizvodnju na osnovu trebovanja i alokacija troškova direktnog materijala na gotove proizvode, a indirektnog materijala na mesta troškova

9.1. formiranje trebovanja materijala i knjiženje u :

9.1.1. KEPU knjigu magacina repromaterijala
9.1.2. pogonskom knjigovodstvu
10. završetak proizvodnje i ulaz gotovih proizvoda u magacin gotovih proizvoda

10.1. formiranje predajnice (prijemnice)
10.2. knjiženje predajnice (prijemnice) u knjige

10.2.1. KEPU knjigu magacina gotovih proizvoda
10.2.2. pogonsko knjigovodstvo
11. vraćanje neutrošenog materijala u magacin repromaterijala

11.1. formiranje povratnice materijala
11.2. knjiženje povratnice u :

11.2.1. KEPU knjigu magacina repromaterijala
11.2.2. dnevnik i glavnu knjigu pogonskog knjigovodstva

12. prodaja gotovih proizvoda iz magacina gotovih proizvoda
12.1. formiranje izlazne kalkulacije
12.2. knjiženje izlazne kalkulacije u knjige

12.2.1. KEPU knjigu magacina gotovih proizvoda
12.2.2. KIR
12.2.3. KIF
12.2.4. Dnevnik i glavnu knjigu finansijskog i pogonskog knjigovodstva

13. Prenos gotovih proizvoda iz magacina gotovih proizvoda u veleprodajni magacin

13.1. formiranje interne prenosnice
13.2. knjiženje prenosnice u knjige

13.2.1. KEPU magacina gotovih proizvoda
13.2.2. KEPU veleprodajnog magacina
13.2.3. Dnevniku i glavnoj knjizi pogonskog knjigovodstva

14. Prenos gotovih proizvoda iz veleprodajnog magacina u veleprodajni objekat

14.1. izlaz gotovih proizvoda iz veleprodajnog magacina

14.1.1. formiranje interne prenosnice
14.1.2. knjiženje prenosnice u knjige

14.1.2.1. KEPU knjigu veleprodajnog magacina
14.1.2.2. Dnevnik i glavnu knjigu pogonskog knjigovodstva

14.2. ulaz gotovih proizvoda u veleprodajni objekat

14.2.1. formiranje kalkulacije veleprodajne cene sa ukalkulisanim PDV
14.2.2. knjiženje formirane kalkulacije u knjige

14.2.2.1. KEPU knjigu veleprodajnog objekta
14.2.2.2. Dnevnik i glavnu knjigu pogonskog knjigovodstva

15. prenos gotovih proizvoda iz magacina gotovih proizvoda u magacin iz kog se snabdevaju maloprodajni objekti

15.1. formiranje interne prenosnice
15.2. knjiženje prenosnice u knjige :

15.2.1. KEPU magacina gotovih proizvoda
15.2.2. KEPU magacina za sndbevanje maloprodajnih objekata
15.2.3. Dnevniku i glavnoj knjizi pogonskog knjigovodstva

16. Prenos gotovih proizvoda iz magacina za snabdevanje maloprodajnih objekata u maloprodajni objekat

16.1. izlaz gotovih proizvoda iz magacina za snabdevanje maloprodajnih objekata

16.1.1. formiranje interne prenosnice
16.1.2. knjiženje prenosnice u knjige

16.1.3.1. KEPU knjigu magacina za snabdevanje maloprodajnih objekata
16.1.3.2. Dnevnik i glavnu knjigu pogonskog knjigovodstva

16.2. ulaz gotovih proizvoda u maloprodajni objekat

16.2.1. formiranje kalkulacije maloprodajne cene sa ukalkulisanim PDV
16.2.2. knjiženje formirane kalkulacije u knjige

16.2.2.1. KEPU knjigu maloprodajnog objekta
16.2.2.2. Dnevnik i glavnu knjigu pogonskog knjigovodstva

17. prodaja gotovih proizvoda iz veleprodajnog objekta

17.1. formiranje izlazne kalkulacije

17.2. knjiženje izlazne kalkulacije u :

17.2.1. KEPU knjigu veleprodajnog objekta
17.2.2. KIR
17.2.3. KIF
17.2.4. Dnevnik i glavnu knjigu finansijskog i pogonskog knjigovodstva

18. prodaja gotovih proizvoda iz maloprodajnog objekta

18.1. formiranje izlazne kalkulacije
18.2. knjiženje izlazne kalkulacije u :

18.2.1. KEPU knjigu maloprodajnog objekta
18.2.2. KIR
18.2.3. KIF
18.2.4. Dnevnik i glavnu knjigu finansijskog i pogonskog knjigovodstva

19. popis materijala , nedovršene proizvodnje i gotovih proizvoda

19.1. vršenje popisa – formiranje popisne liste
19.2. knjiženje rezultata popisa

19.2.1. knjiženje viška materijala, nedovršene proizvodnje i gotovih proizvoda u finansijskom i pogonskom knjigovodstvu
19.2.2. knjiženje manjka materijala, nedovršene proizvodnje i gotovih proizvoda u finansijskom i pogonskom knjigovodstvu na teret odgovornog lica i na teret preduzeća
19.3. Otpis materijala, nedovršene proizvodnje i gotovih proizvoda usled pojave kala, rastura, loma i kvara

19.3.1. knjiženje otpisa materijala, nedovršene proizvodnje i gotovih proizvoda u poslovne knjige

20. obračun utroška materijala u toku obračunskog perioda

20.1. obračun utroška materijala u toku obračunskog perioda
20.2. knjiženje utroška materijala u toku obračunskog perioda u finansijskom knjigovodstvu

21. obračun vrednosti zaliha nedovršene proizvodnje i gotovih proizvoda na kraju obračunskog perioda i korekcija prihoda

21.1. formiranje obračuna vrednosti zaliha nedovršene proizvodnje i gotovih proizvoda na kraju obračunskog perioda
21.2. knjiženje formiranog obračuna u finansijskom knjigovodstvu – knjiženje korekcije prihoda usled promene vrednosti zaliha

U primeru računovodstvenog evidentiranja kretanja materijalnih dobara (materijala, nedovršene proizvodnje i gotovih proizvoda) kroz proces proizvodnje prikazana su i objašnjena sva relevantna računovodstvena dokumenta na osnovu kojih se vrše knjiženja u poslovnim knjigama – veleprodajni račun, maloprodajni račun, fiskalni isečak, račun carine, račun ino-dobavljača, kalkuacija repromaterijala, trebovanje, predajnica (prijemnica), prenosnica, otpremnica, povratnica, kalkulacija prodajne cene sa ukalkulisanim PDV, izlazna kalkulacija.

U primeru koji opisuje računovodstveno evidentiranje kretanja materijalnih dobara (materijala, nedovršene proizvodnje i gotovih proizvoda) kroz proces proizvodnje zalihe materijala (materijala za izradu, kancelarijskog materijala, goriva i maziva) vođene su kroz pogonsko računovodstvo na analitičkim računima otvorenim u sklopu sintetičkog računa 910. Prihodi su takođe preuzimani u pogonsko knjigovodstvo na računima grupe 98.

Data je zakonska podloga za sva izvršena knjiženja u finansijskom i pogonskom knjigovodstvu.

Ceo radni materijal sastoji se iz jednog jedinstvenog primera u kome su logičnim i hronološkim redom sa računovodstvenog aspekta objašnjene sve poslovne promene koje predstavljaju osnovu procesa proizvodnje Na pomenutom primeru je prikazano knjiženje toka materijalnih dobara kroz proizvodno preduzeće u slučaju kada se materijal, nedovršena proizvodnja i gotovi proizvodi vode po stvarnim nabavnim cenama, odnosno stvarnim cenama koštanja. U primeru koji se na kursu obrađuje vrši se kalkulacija potpune cene koštanja (u koju se uključuju i fiksni i varijabilni proizvodni troškovi). Kalkulacija pomenute cene koštanja vrši se metodom ekvivalentnih brojeva.

Pored toka – materijal, nedovršena proizvodnja, gotovi proizvodi , u okviru pomenutog jedinstvenog praktičnog primera prikazan je i tok robe kroz proizvodno preduzeće. Primarna misija proizvodnih preduzeća nije trgovina robom, već je to proizvodnja i prodaja sopstvenih gotovih proizvoda, ali proizvodna preduzeća često radi upotpunjenja asortimana nabavljaju robu koju najčešće prodaju u sopstvenim prodavnicama. Tok robe prikazan je kroz sledeće poslovne promene :

1. nabavka robe od dobavljača – ulaz robe u robni magacin

1.1. formiranje kalkulacije nabavne cene
1.2. knjiženje formirane kalkulacije u knjige

1.2.1. KEPU robnog magacina
1.2.2. KPR-NDU
1.2.3. KUF
1.2.4. Dnevnik i glavnu knjigu finansijskog i pogonskog knjigovodstva

2. prenos robe iz maloprodajnog magacina u maloprodajni objekat – prodavnicu proizvođača

2.1. formiranje kalkulacije maloprodajne cene sa ukalkulisanim PDV

2.2. knjiženje formirane kalkulacije u knjige

2.2.1. KEPU maloprodajnog objekta
2.2.2. Dnevnik i glavnu knjigu finansijskog i pogonskog knjigovodstva

3. prodaja robe iz maloprodajnog objekta – prodavnice proizvođača

3.1. formiranje izlazne kalkulacije
3.2. knjiženje formirane kalkulacije u knjige

3.2.1. KEPU maloprodajnog objekta

3.2.2. KIR
3.2.3. KIF
3.2.4. Dnevnik i glavnu knjigu finansijskog i pogonskog knjigovodstva

U primeru računovodstvenog evidentiranja kretanja robe kroz proizvodno preduzeće prikazana su i objašnjena sva relevantna računovodstvena dokumenta na osnovu kojih se vrše knjiženja u poslovnim knjigama – veleprodajni račun, maloprodajn račun, fiskalni isečak, kalkulacija prodajne cene sa ukalkulisanim PDV, izlazna kalkulacija.

U primeru koji opisuje računovodstveno evidentiranje kretanja robe kroz proizvodno preduzeće zalihe robe u maloprodajnom i veleprodajnom objektu vođene su kroz pogonsko računovodstvo kroz klasu 9.
Data je zakonska podloga za sva izvršena knjiženja u finansijskom i pogonskom knjigovodstvu.

Za potrebe izrade završnog računa u primer su dodata samo knjiženja u dvojnom knjigovodstvu sledećih poslovnih promena (bez njihovog objašnjenja) : obračun zarada, obračun PDV, amortizacija osnovnih sredstava, dugoročni krediti, obračun kursnih razlika, povećanje i smanjenje kapitala, nabavka i prodaja po transfernim cenama

Na kraju primera izvršeno je zatvaranje knjiga za datu godinu i izrada bilansa stanja, bilansa uspeha, poreskog bilansa, statističkog aneksa, izveštaja o tokovima gotovine, izveštaja o promenama na kapitalu.